De 12-puntige ster en zijn dynamiek
Dat is volmaakt. Dit is volmaakt.
Volmaakt komt van volmaakt.
Trek volmaakt af van volmaakt, wat overblijft is volmaakt.
Moge vrede en vrede en vrede overal zijn.
Îsha-Upanishad uit de Yajur-Veda (zie noten: 1)
Hoe is de 12 puntige ster met vier driehoeken, systeem dynamisch in te zetten wanneer je een thema wilt uitwerken of een workshop wilt vormgeven en jij je daarin wilt laten leiden door de bijzondere verbanden en dynamieken die in deze ster oplichten.
Het getal 12
Twaalf is een bijzonder getal en wordt ook wel het getal van de volledigheid of volmaaktheid genoemd. Het getal van de totaliteit van de schepping.
Om een paar voorbeelden van het getal twaalf te vinden, hoeven we maar te kijken naar het ritme in ons dagelijks leven. Denk daarbij aan de klok of aan de twaalf maanden van het jaar. In de Bijbel speelt dit getal ook een grote rol. Zo hadden Jezus twaalf apostelen en Jacob twaalf zonen. In verhalen lezen we over de ronde tafel van Koning Arthur met zijn twaalf ridders. In esoterische scholen wordt onder andere gesproken over twaalf spirituele hiërarchieën en de twaalf heilige nachten rondom kerstmis. Er zijn twaalf dierenriemtekens. Er zijn nog meer voorbeelden te vinden op internet.
Wat deze voorbeelden allemaal met elkaar verbindt is dat de twaalf iets van volledigheid uitdrukt. Twaalf wordt ook wel een hemels getal genoemd, het getal van kosmische orde.
De kosmische orde kan worden gezien als het grondpatroon van de onzichtbare werkelijkheid, een energetisch netwerk, dat de zichtbare werkelijkheid doordringt.
Een weefwerk, tot op de millimeter nauwkeurig, geweven van energiedraden tot een heel fijn netwerk of web, zoals het ook wel genoemd wordt als grondpatroon van ons bestaan.
Als je het al zou kunnen tekenen, om het enigszins te kunnen beelden (voor het beeld) dan zou je als basis een oneindig groot vel papier vol kunnen tekenen met horizontalen, verticalen en diagonalen. Ruitjespapier zoals we dat kennen is ook de basis van schering en inslag in een weefwerk. En net zoals in het weefwerk van een wollen kleed, kunnen er allerlei patronen worden ingeweven.
In het onzichtbare energetisch web kun je die patronen zien als bouwstenen van ons bestaan. Wanneer je de punten in dat energetisch web met elkaar verbindt, zie je geometrische figuren oplichten. Dat zijn de bouwstenen die je overal terugziet, waarheen je ook kijkt. De cirkel, de driehoek, het vierkant, de ruit, diagonale lijnen, lemniscaat enz. Een kind tekent een vierkant met een driehoek erop en dan verbeeldt dat een huis.
Probeer je eens te verbeelden dat je als mens op een zo’n punt gaat staan waar meerdere lijnen elkaar kruisen. De verticale lijn beweegt oneindig heen en weer, door je heen, tussen kruin en bekkenbodem. Eindeloos, zonder begin en zonder einde. Wanneer je je armen spreidt kan je dat zien als de horizontale lijn. Ook zonder begin en zonder einde. In de verbinding tussen je vingertop en je voet is een driehoek waar te nemen. Je kunt een cirkel om je heen trekken, daaromheen weer een vierkant enz.
Er zijn traditionele yoga asanas (houdingen), zoals de Utthita Trikonasana , de uitgestrekte driehoekhouding, die geometrische figuren representeren om in die houding in contact te komen met de juiste energetische wetten in het universum die evenwicht bewerkstelligen.
Dat netwerk, dat web laat zien hoe alles maar dan ook alles onlosmakelijk met elkaar verbonden is. Of je op je kop gaat staan, gaat liggen of ronddraait, die horizontaal en verticaal en diagonalen zijn overal. Het betreft een meer dimensionale werkelijkheid.
Wanneer je een horizontale draad of de verticale draad in dat denkbeeldige wollen kleed ergens zou doorknippen, is er een probleem. Dan is de verbinding verbroken. Vertaald naar ons als mens zou je kunnen zeggen dat er een blokkade is. Er is geen goede doorstroming meer.
In dat energetisch web is ook de 12 puntige ster te ontdekken
In deze ster lichten 4 driehoeken op
Voordat we stap voor stap deze 12 puntige ster verder gaan bekijken, hoe dit als een geordend instrument praktisch kan worden ingezet richten we ons eerst op het getal
Het getal 3
Ook drie is net zoals twaalf een bijzonder getal. Te denken valt aan drievoud, drieledig, drieluik, driehoek, triade, trigram, drie-heid, drie-eenheid, drie-ledigheid….
Het is nog niet zo eenvoudig om deze begrippen op de juiste wijze te gebruiken. Het vraagt nog diepgaander onderzoek hoe begrippen in de verschillende tradities worden bedoeld. Wij tillen hier slechts een tipje van de sluier op vanuit het besef dat we hier en daar tekort zullen schieten en onvolledig zijn.
De gelijkzijdige driehoek verbeeldt sinds mensenheugenis het beginsel van de drie-eenheid dat ten grondslag zou liggen aan het bestaan.
Een aantal voorbeelden daarvan zijn:
– begin, midden en einde
– verleden, heden en toekomst
– vader moeder en kind
– Oude Egypte: Horus, Isis, Osiris
– Hindoeïsme: Brahma, Vishnu en Shiva
– Christendom: Vader, Zoon, Heilige Geest
– geest, ziel, lichaam
– hoofd, borst, buik
– denken, voelen, willen
– inademen, stilte, uitademen
– het ware, het schone en het goede
– in de esoterische genezing opgetekend door Alice Bailey staat de energetische werking en toepassing van driehoeken centraal.
– in de Veda’s, waaruit in de loop der tijd de talloze stromingen van Vedanta, Yoga en Tantra ontstonden, spreekt men van de 3 Guna’s: sattva, rajas, tamas.
Energetisch gezien zijn er twee dynamieken waar we niet omheen kunnen. Yin en yang. In het leven zijn we voortdurend onderhevig aan de schommelingen tussen deze twee, ook wel bekend als de dualiteit. Denk daarbij aan dag en nacht, aan eb en vloed, vrouwelijke en mannelijke energie. Er zijn altijd twee kanten aan een medaille.
De aard van de yin-yang dynamiek wordt in de Veda’s aangeduid met tamas en rajas. Wanneer er sprake is van evenwicht, of van het juiste ritme spreekt met van sattva. Het zijn de drie ‘guna’s, de draden van het web door en om ons heen in verbondenheid met dat wat is.
Deze drieledigheid is overal in terug te vinden. In wat je denkt en hoe je denkt, wat je doet en hoe je doet, wat je wilt en hoe je wilt, wat je voelt, wat je waarneemt, het is zichtbaar in de natuur, in de seizoenen en in voorwerpen. Zelfs het voedsel is drieërlei van aard. (zie noten 3.)
Onder aan deze pagina vind je een aantal begrippen en voorbeelden waaraan je de aard van de dynamieken, rajas, tamas en sattva kunt herkennen. (zie noten: 2)
De 12 puntige ster en de driehoeken
Deze ster laat 4 driehoeken zien en een Midden
Een driehoek met de punt omhoog wijzend naar Noord
Een driehoek met de punt omlaag wijzend naar Zuid
Een driehoek met de punt naar links wijzend naar West
Een driehoek met de punt naar rechts wijzend naar Oost
Datgene wat in het M staat moet meteen duidelijk maken welk thema in de ster wordt uitgediept en laat door de begrippen rondom alle mogelijke verbanden oplichten. Het M vertegenwoordigt het heden het ‘nu’ het actuele thema.
Je zou in de ster de vier windrichtingen (N-Z-W-O) kunnen zien als sattva. Je kunt namelijk niet maar een beetje Zuid zijn. Exact Zuid is Zuid is sattva.
Daarom kun je het begrip uit elke driehoek dat naar de windrichtingen wijst zien als belangrijkste aanknopingspunt met betrekking tot het midden. De twee andere punten krijgen dan een aanvullende en ondersteunende functie. Het is dan ook een uitdaging om zowel de rajas en tamas kwaliteiten mee te laten wegen in de keuze voor een begrip voor een optimale doorstroming. Uiteindelijk versterken ze elkaar alle drie.
De twee driehoeken met de punt naar W en naar O en het M
Van links naar rechts tussen de punt op W en de punt op O noemen we de horizontale as. Deze twee driehoeken op de horizontaal geven een dynamiek weer tussen verleden W en de toekomst op O.
We noemen deze as ook wel de duale as. Hier speelt zich het leven af in alle kleuren en dilemma’s die de dualiteit, waaraan we nu eenmaal onderhevig zijn, ons elke dag weer brengt. Het is de of of as. Het is als het hinken op twee benen, zoekend naar de juiste volgende stap. Doe ik dit of doe ik dat, doe ik het zus of zo, of moet ik het juist laten.
Op de punten W en O zie je nog uitlopende lijnen
De lijnen die naar links voortvloeien of voortkomen uit de punt op W kan je zien als het verleden of als de weg naar binnen, het bewust worden van het verlangen wat in je leeft of wat je los mag laten, een plekje mag geven om weer scheppend verder te kunnen.
De lijnen die naar rechts voortvloeien of voortkomen uit de punt op O kan je zien als de toekomst of de weg naar buiten, waar je naar toe wilt of gaat of hoe je daar staat. Hoe kan je het thema dat in het midden staat gaan leven, vorm gaan geven op jouw geheel eigen wijze?
De horizontale as is een dynamiek zonder begin en zonder einde zoals we zagen bij het web, de kosmische ordening. Het is onze leerweg door de tijd heen.
De twee driehoeken met de punt naar N en naar Z
De driehoek met de punt omhoog kan worden gezien als de mannelijke driehoek. De aarde verheft zich naar de hemel. De driehoek met de punt omlaag kan worden beschouwt als vrouwelijke driehoek. De hemel die naar de aarde afdaalt. Het is ook het symbool van het hartchakra.
In deze driehoeken tussen N en Z is de verticale as te denken zoals we dat zagen in het web.
Deze as met de begrippen die daarop te lezen zijn vormt een denkbeeldige ruggengraat waar het thema van het gram op steunt.
De begrippen op de punten van de twee driehoeken met de punten naar N en Z zijn in zekere zin ‘statisch’ d.w.z. in vergelijking met de dynamiek op de horizontale as.
Ze zijn ook onderhevig aan dualiteit maar het gaat hier meer om een innerlijke houding. Hoe stevig is die ruggengraat? Hoe kan die worden gestrekt en gesterkt blijven met name ten aanzien van het thema in het M en jouw eigen centrum? Het zijn twee basisdriehoeken waar je altijd op terug kunt vallen wanneer er onrust ontstaat op die horizontale as. Waar de driehoeken op de horizontaal altijd in beweging zijn en prikkels en veranderlijkheid in zich dragen, houden deze driehoeken je dichter bij jezelf. Wat doe je met die prikkels die op je afkomen? Terug naar je basis, de basisdriehoeken als houvast.
Drieledige mens
Van boven naar beneden (de verticaal) is de drieledige mens te denken. De armen gespreid (de horizontaal) om het leven te omarmen met al dat hem of haar toevalt.
Hoofd, hart borst en buik kunnen wel zonder de armen maar de armen kunnen niet zonder hoofd, hart en buik.
Dit laat ook het belang zien van de verticale as.
Het hoofd op N, in afstemming met de hemel en het hart als M, de voeten krachtig geworteld in de aarde op Z.
Opponerende en participerende route, bovenpool en onderpool
Wanneer je deze ster vormgeeft is er ook rekening te houden met de opponerende route vanuit O bovenlangs (meer yin-tamas-naar binnen) en participerende route vanuit O onderlangs (meer yang-rajas-naar buiten).
In de mens is de opponerende route meer bovenpool gerelateerd, de weg naar binnen en de participerende route heeft meer betrekking op de onderpool en de weg naar buiten.
De aard van deze dynamieken zullen terug te vinden zijn in de verschillende punten van de driehoeken of in de oefeningen die deze positie ondersteunen.
Bij het werken met deze 12 puntige ster kan je je ook laten inspireren door de kwaliteiten van de kwadranten of de wezensleden of de persoonsontwikkeling, chakra’s enz. bij het kiezen van een begrip, positie of oefening .
Wanneer een ster rondom het thema in het M kloppend is dan zal je zien dat begrippen op de bovenpool en de begrippen op de onderpool elkaar aanvullen en een stevige basis vormen. Ze ondersteunen de punten op W en op O.
Kortom: er zijn vele mogelijkheden en uitdagingen in het werken met een 12 puntige ster.
Elke driehoek is als een vingerwijzing voor het verkrijgen van evenwicht. De vier driehoeken tezamen vormen een levendig geordend geheel.
Noten
1. Boven aan deze pagina staat een invocatie wat ‘aanroep’ betekent uit de Îsha-Unpanishad. De Upanishads behoren tot de essentie van de oude Vedische geschriften, de oudste Indiase wijsheid. De Upanishads leren de mens over de bron van zijn eigen bestaan: zij helpen de menselijke rede en eenheid te vinden te midden van de veelheid, het ‘zijn’ als basis te erkennen, en het tijdloze van het tijdelijke te onderscheiden. Upanishad’ betekent ‘zitten bij’ (aan de voeten van de meester) en betekent dan ook ‘onderwijzing’.
2. Hieronder schetsen we een paar voorbeelden om voeling te krijgen met de aard van de verschillende dynamieken waardoor je ze wellicht overal gaat herkennen in en om je heen en waarmee je rekening kunt houden bij het lezen, het vormgeven of met het werken van de 12 puntige ster.
De aard van rajas
Beweeglijkheid, werkzaamheid, versnelling, discentrisch, uitzetten, ruimer worden, vloed, de weg naar buiten, mannelijk enz.
De aard van tamas
Inertie, stabiliteit, vertragen, concentrisch, samentrekken, versmallen, eb, de weg naar binnen, vrouwelijk enz.
De aard van sattva
Ritme. Wanneer er evenwicht is in de dynamiek tussen rajas en tamas tussen het mannelijke en het vrouwelijke op alle niveaus. Van fysiek tot spiritueel.
3. Voorbeelden van voedsel zoals vermeld in de Bhagavad Gita:
Rajas: bitter, zuur, zout, zeer heet, pikant, droog, brandend en scherp.
Tamas: oudbakken, verschaald, rottend en bedorven, overgeschoten restjes en onrein voedsel. En in deze tijd kun je denken aan bewerkt voedsel waar alle voedingsstoffen uit zijn.
Sattva: het voedsel dat vitaliteit, energie, kracht, gezondheid, blijmoedigheid, en opgewektheid ten goede komt, dat heerlijk en aangenaam smaakt, voedzaam en lekker is.
Nog enkele voorbeelden.
Wanneer je de weg naar binnen gaat heb je qua verhouding iets meer ‘tamas’ kwaliteit, iets meer yin nodig dan yang. Yin brengt je naar rust en yang ‘rajas’ naar onrust. Téveel van het een of téveel van het ander is geen harmonie is geen ‘sattva’.
Het denken dat in verhouding veel rajas is, manifesteert zich bijvoorbeeld als een onrustige, koortsachtige mentale activiteit. Bij veel tamas kan je een ‘duf’ wattig hoofd ervaren. In sattva is er wakkere helderheid.
Het gaat altijd om ‘nu’ en de juiste verhouding in het levensspel van alle dagen tussen yin-yang, tussen tamas-rajas en sattva. Soms is het vallen en opstaan, soms is het wankel balanceren tussen die twee en soms loopt je leven zelfs op rolletjes.
Bewust proberen te zijn van de keuzes die je maakt vanuit het vermoeden dat je van de natuur verlangt naar een evenwicht en in elk moment huist een nieuw begin.